Drodzy Rodzice, Opiekunowie, Nauczyciele…
Dziś zapraszamy na drugą część naszych rozważań o AUTYZMIE. Tym razem proponujemy Państwu odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące osób z autyzmem. Zapraszamy do lektury, która z pewnością pomoże rozwiać przynajmniej niektóre wątpliwości.
Jakiego wsparcia potrzebują autyści, żeby móc się efektywnie uczyć?
Potrzebna jest zindywidualizowana pomoc nauczycieli wspierających oraz asystenta, którzy pomagają uczniom z autyzmem w komunikacji z nauczycielami i zrozumieniu poleceń i zadań. Każdy uczeń z autyzmem powinien uczyć się według programu nauczania dostosowanego do jego indywidualnych potrzeb i możliwości.
Czy autyści mogą uczyć się w szkole?
Większość osób z autyzmem może uczyć się w szkole, choć treści i formy nauczania muszą być dostosowane do ich indywidualnych możliwości. Zazwyczaj osoby z autyzmem powinny więc uczęszczać do klas integracyjnych lub specjalnych w szkołach ogólnokształcących, integracyjnych lub specjalnych. Klasa, w której ma uczyć się osoba z autyzmem nie powinna mieć więcej niż kilku uczniów. Niektóre osoby z autyzmem wymagają kształcenia indywidualnego.
Czy w jednej rodzinie może być więcej niż jedno dziecko z autyzmem?
Zdarza się, że w jednej rodzinie może być dwoje lub więcej dzieci z autyzmem lub zespołem Aspergera. Zdarza się to jednak stosunkowo rzadko. Znane są sytuacje, gdy w rodzinie z dzieckiem z autyzmem kolejne ma zaburzenia związane z dysleksją czy ADHD.
Jakie są specyficzne problemy rodzin dzieci autystycznych?
Problemy rodzin wiążą się z zapewnieniem całodobowej opieki i wsparcia osobom z autyzmem. Największą trudnością jest nieznajomość specyfiki problemów i potrzeb osób z autyzmem przez otoczenie i instytucje pomocowe. Pomocne mogą być tu specjalistyczne usługi opiekuńcze oferowane przez ośrodki zewnętrzne. Wiele rodzin potrzebuje wsparcia finansowego na opłacenie terapii.
Czy dzieci z autyzmem są szczególnie uzdolnione?
Niektóre osoby z autyzmem mają szczególne uzdolnienia. Mogą mieć np. ogromną łatwość uczenia się języków obcych, słuch absolutny, znakomicie rysować, czy robić bardzo skomplikowane obliczenia. Jednak większość osób z autyzmem nie posiada takich zdolności. Z badań wynika, że tzw. sawanci stanowią około dziesięciu procent wszystkich osób z autyzmem.
Czy osoby z autyzmem są świadome swojej odmienności?
Tak, z relacji osób z autyzmem wiemy o trudnościach jakie sprawia im funkcjonowanie w rzeczywistości tak odmiennej od ich unikalnych przeżyć i oczekiwań.
Czy można patrzeć w oczy osobie z autyzmem?
Można patrzeć w oczy osobom z autyzmem, jeżeli jednak unikają kontaktu wzrokowego, nie należy dążyć do niego na siłę. Niektóre osoby z autyzmem nie lubią, gdy ktoś im patrzy w oczy, szczególnie że często mają one trudność z interpretowaniem informacji związanych z mimiką i spojrzeniami innych osób.
Jak się komunikować z autystami?
Osoby z autyzmem często potrzebują wsparcia w zainicjowaniu i podtrzymaniu rozmowy. Sposoby porozumiewania się zależą w dużej mierze od stopnia trudności danej osoby. Komunikowanie wspomaga się często przez pisanie na komputerze, używanie obrazków i przedmiotów.
Czy wszystkie osoby autystyczne są takie same?
Osoby z autyzmem są różne, tak jak wszyscy ludzie. Jest wiele osób z autyzmem, mających trudności z nawiązaniem rozmowy, ale równie wiele umiejących inicjować kontakt. Osoba z autyzmem to indywidualność, a cechy autyzmu stanowią tylko jeden z elementów jej osobowości.
Czy osoby z autyzmem żyją krócej?
Sam autyzm nie powoduje bezpośrednio skrócenia potencjalnego czasu życia. Jednak osobom, które mają obniżone odczuwanie bólu i ograniczoną świadomość własnego ciała grożą liczne problemy zdrowotne i przewlekłe choroby. Ze względu na ograniczoną możliwość przewidywania niebezpieczeństw są również zagrożone np. wypadkami komunikacyjnymi, czy oparzeniami. Znacznie bardziej niż innym grożą im skutki nieprawidłowych nawyków w trybie życia (otyłość, niedożywienie, czy brak ruchu), ponieważ mają ograniczoną możliwość kierowania swoim postępowaniem. Często nie chcą także przestrzegać zaleceń opiekunów lub lekarzy. Obecnie dzięki odpowiedniemu postępowaniu wychowawczemu i edukacyjnemu możemy tym problemom zapobiegać i spodziewać się, że przeciętny czas życia osób z autyzmem będzie zbliżony do typowego dla danego środowiska.
Czy autyzm to choroba?
Autyzm to nie chorobą. Oficjalna medycyna, w tym klasyfikacja ICD, traktuje autyzm i inne zaburzenia ASD jako stan, a nie chorobę. Jedna z klasycznych definicji medycznych mówi, że z chorobą mamy do czynienia wówczas, gdy mamy konkretne i znane przyczyny oraz dynamikę przebiegu. W przypadku ASD, pomimo znaczącego postępu wiedzy, wciąż niewiele wiemy o etiologii (przyczynach), nie mamy zbadanego przebiegu na poziomie molekularnym. To, co przy aktualnej wiedzy, także przemawia za tym, że ASD to zaburzenia to fakt, że w znaczącym stopniu po okresie dzieciństwa mamy w przypadku osób z ASD do czynienia ze stanem w miarę stabilnym. Obecnie autyzm i inne zaburzenia z kręgu ASD zaliczamy do grupy zaburzeń neurorozwojowych. I tak są one traktowane w nowej klasyfikacji DSM V. Oznacza to, że w ASD obserwujemy zaburzenia funkcji zarówno od strony neurologicznej, jak i psychiatrycznej. Np. zaburzenia odbioru i przetwarzania bodźców sensorycznych to oczywiście neurologia, ale już zaburzenia w zakresie teorii umysłu mają charakter poznawczy, lokują się więc w części psychiatrycznej, przy czym należy pamiętać, że ich podłoże jest jednak neurologiczne. Mówienie o autyzmie i w ogóle o ASD jako o chorobie wynika z dość powszechnej tendencji do uproszczeń bardzo skomplikowanego tematu oraz z pewnej potoczności określenia „choroba”.
Czy osoby autystyczne są nadwrażliwe?
Osoby z autyzmem mają indywidualnie mniej lub bardziej nasilone problemy z odbiorem bodźców zmysłowych (wzrokowych, słuchowych, czuciowych itd.), co może wpływać znacząco na ich rozwój, zachowanie lub może rozpraszać ich uwagę. W przypadku nasilonych problemów z nadwrażliwością lub zbyt małą wrażliwością, może im to sprawiać duży dyskomfort lub ból i cierpienie.
Czy osoby z autyzmem są niepełnosprawne intelektualnie?
Autyzm dziecięcy nie jest niepełnosprawnością intelektualną. Osoby z autyzmem w odmienny sposób odbierają i przetwarzają informacje, ale mogą mieć przy tym iloraz inteligencji w granicach normy. Jednak u dużej części osób z autyzmem te same przyczyny, które spowodowały autyzm równocześnie powodują inne problemy w funkcjonowaniu mózgu, takie jak niepełnosprawność intelektualna, epilepsja czy niedosłuch. Są to jednak zaburzenia współistniejące, niezależne od siebie.
Czy można w późniejszym wieku „zachorować” na autyzm dziecięcy?
Nie, ponieważ autyzm dziecięcy dotyczy zaburzeń neurologicznych we wczesnym okresie życia. W wieku około trzech lat prawidłowo rozwijający się mózg człowieka osiąga taki poziom rozwoju, który zapewnia podstawowe kompetencje w porozumiewaniu się i relacjach społecznych. Możliwe, ale bardzo rzadkie są przypadki ujawnienia pełnych objawów autyzmu dziecięcego dopiero między trzecim i piątym rokiem życia.
Czy można całkowicie „wyleczyć” osobę z autyzmem?
Wczesna diagnoza i intensywna terapia może prowadzić do poprawy funkcjonowania osoby z autyzmem w stopniu zbliżonym lub równoznacznym z wyleczeniem. Według obecnych szacunków może to dotyczyć 10-15 procent dzieci objętych wczesną i intensywną terapią. Jednak u większości osób niepełnosprawność z powodu autyzmu pozostaje do końca życia. U niektórych, w efekcie prowadzonej terapii, objawy autyzmu stają się dyskretne i osłabione.
Jak „leczyć” autyzm dziecięcy?
Im wcześniej zdiagnozowano i rozpoczęto wszechstronną terapię osoby z autyzmem, tym większa szansa na poprawę jej stanu. Terapia powinna być intensywna, systematyczna i dostosowana do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka. Konieczne jest także dbanie o ogólny stan zdrowia osób z autyzmem, ponieważ dodatkowe choroby mogą pogarszać ich funkcjonowanie. Istotne jest również odpowiednie wspieranie rodziców i całego otoczenia dziecka.
Jak diagnozuje się autyzm dziecięcy?
Pierwsze objawy autyzmu pojawiają się przed ukończeniem przez dziecko trzeciego roku życia. Jednak niekiedy objawy autyzmu są na tyle dyskretne, że ujawniają się dopiero w późniejszym wieku. Diagnozę stawia zespół specjalistów, w skład którego wchodzą psychiatra, psycholog i pedagog specjalny. Diagnoza jest stawiana w oparciu o kryteria Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10.
Jakie są przyczyny autyzmu dziecięcego?
Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym. Jego przyczyny nie są jeszcze dostatecznie znane. Uznaje się, że objawy autyzmu są spowodowane nieprawidłowym rozwojem funkcjonowania mózgu we wczesnym dzieciństwie. Mogą mieć na to wpływ m.in. czynniki genetyczne, infekcyjne, nieprawidłowości w przemianach metabolicznych, zaburzenia okresu ciąży i porodu.
